Prof. Jan Rotmans: “Hoeksche Waard heeft duurzame impuls nodig”
3m“De Hoeksche Waard heeft een duurzame impuls nodig.” Dat zei prof. Jan Rotmans op 24 januari tijdens een drukbezochte bijeenkomst in de Open Hof in Oud-Beijerland. Rotmans, hoogleraar Transitiekunde aan de Erasmus Universiteit, sprak daar op uitnodiging van HWDuurzaam.
Rotmans herhaalde zijn stelling dat wij niet zozeer leven in een tijdperk van verandering maar meer in een verandering van tijdperk. Er is sprake van chaos op vele terreinen, maar dat is volgens hem ook nodig om echte veranderingen te bereiken. Zonder chaos geen verandering.
“Door de vele crisissituaties waar wij in deze tijd mee te maken hebben, zullen de komende tien jaar voor veel mensen bijzonder moeilijk worden. De bestaanszekerheid van velen komt serieus onder druk te staan. In de vorige eeuw werd door de maatschappelijke veranderingen van die tijd vooral de onderklasse getroffen. Deze transitie zal daarnaast ook de middenklasse treffen.
Ons gedrag
Wij krijgen te maken met hoge prijzen voor energie, grondstoffen en voedsel, met hoge woonlasten en zorgkosten, met grote aantallen asielzoekers, met een schommelende maar hoge inflatie en rentestanden. We hebben een overheid nodig om de burgers te beschermen en hun bestaanszekerheid te garanderen.
Wij verkeren in een semi permanente crisis, een disbalans tussen mens en natuur die een gevolg is van ons eigen gedrag. Het begint en eindigt bij ons gedrag. De crisis zit in ons zelf. Daarom kunnen wij ook zelf bijdragen aan een echte verandering. Zo zullen wij binnen 10 jaar echt moeten stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen om het allerergste op het gebied van opwarming van de aarde te vermijden”.
Crisis helpt
Volgens prof. Rotmans helpt een crisis ook om veranderingen te bereiken. Na elke crisis verandert er iets. Wanneer 25% van de mensen toe is aan een verandering is een omslag mogelijk. Dan kan het met de resterende 75% snel gaan. Een verandering in denken moet je organiseren. Eerst anders denken, dan anders handelen en tenslotte komen tot andere wetgeving. Als voorbeelden verwees hij naar de veranderde opvattingen over roken en die over de aanschaf van zonnepanelen. Aan het begin deden alleen ‘geitenwollensokken’ dat, nu ben je een loser wanneer je ze nog niet hebt.
Er moeten veranderingen komen in het gebruik van energie, grondstoffen, circulariteit, voedsel en ruimte. Op het gebied van duurzame energie moeten er b.v. in de komende 10 jaar 3 tot 4 keer zoveel zonnepanelen bij komen. Op dit gebied is elke optie nodig. Wat betreft het gebruik van grondstoffen liggen de echte oplossingen in recyclen”, zo zei hij onder meer.
Kritisch
Waar het gaat om duurzaamheid was prof. Rotmans kritisch over de Hoeksche Waard. Hij vindt dat een vergelijking met Goeree Overflakkee (met o.a. zijn biogas, getijdenenergie en waterstofplannen) duidelijk in het nadeel van de Hoeksche Waard uitvalt. Hij ziet in de Regionale Energie Strategie (RES) van dit gebied nog veel te weinig zon op daken, een vage en onduidelijke warmtestrategie en een gebrek aan ambitie.
Rotmans: “De Hoeksche Waard is wel groen maar niet duurzaam. Het tempo is te laag, het moet tien maal sneller en slimmer. Circulaire landbouw is noodzakelijk, maar is in de Hoeksche Waard nog ver weg. Circulair watergebruik wordt hier nog niet echt toegepast. Herstel van biodiversiteit is nodig, zoals het herstel van oude kreken. De circulaire economie staat nog in de kinderschoenen.”
Opschalen
In de discussie werd tegen geworpen dat de RAD, Hoeksche Waards Landschap en HWDuurzaam goed bezig zijn met vraagstukken van duurzaamheid, circulariteit en biodiversiteit. “Het ligt hier niet stil”. Verwezen werd naar het recente bezoek van minister Van der Wal, die met veel waardering sprak over de innovatieve landbouw in de Hoeksche Waard. Maar ook werd erkend dit gebied nog maar aan het begin staat. “Er is sprake van urgentie. Wij moeten opschalen!”, zo werd gezegd.
Rotmans hield staande dat de transitie in de Hoeksche Waard sneller en slimmer moet. “Geen landbouw meer ten koste van de natuur en ten koste van de biodiversiteit, dus geen kunstmest en geen pesticiden meer. De landbouw hier is misschien wel het meest innovatief, maar het minst duurzaam. De Hoeksche Waard – met al zijn mogelijkheden – heeft een duurzame impuls nodig”, aldus zijn boodschap.
(Foto’s: Aad Bruijnzeel)